نامهای فرشتگان
اسامی 6فرشته در قرآن کریم آمده است که در اینجا به آنها اشاره می کنیم:
1. جبریل؛ این کلمه در زبان عبری «گبریل» به معنای قهرمان و مرد خدا است. وی از فرشتگان بزرگ الهی است که نام او سه بار در قرآن کریم آمده است. (بقره، آیه98 و99 و تحریم، آیه4) البته در آیههایی هم بیآنکه به صراحت نام او را ذکر کند به او اشاره دارد؛ مانند: تکویر، آیه19؛ مریم، آیه17. در فارسی جبرئیل نوشته میشود. وی فرشته وحی است که آیات قرآن را بر پیامبر اکرم صلی الله و علیه و آله را میآورد.
2. میکال؛ این کلمه غیر عربی و غیر منصرف است. این کلمه یکبار در قرآن کریم (بقره، آیه99) آمده است و به صورت میکائیل و میکاییل نیز تلفظ میشود. و فرشته روزی است.
3. مالک؛ نام فرشتهای که گماشته بر جهنم است و به اذن خدای متعال داخل و خارج کردن جهنمیان به دست اوست در سوره زخرف آیه77 در این باره میفرماید:«وَنادَوْا یا مالِکُ لِیَقْضِ عَلَیْنا رَبُّکَ قالَ إِنَّکُمْ ماکِثُونَ»
4. روح؛ این کلمه 25 بار در قرآن کریم تکرار شده است که مراد از آن، فرشته و غیر فرشته است. مانند این آیهها: «یُنَزِّلُ الْمَلائِکَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ» «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الأمِینُ» «یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلائِکَةُ صَفًّا»
در روایتی که از امام صادق علیه السلام نقل کردهاند آن حضرت میفرماید: روح فرشتهای است بزرگتر از جبرئیل و میکائیل. در روایتی از ابن عباس نقل کردهاند که منظور از روح فرشته بزرگی از فرشتگان است.
5. هاروت؛
6. ماروت؛ این دو کلمه در آیه102 سوره بقره آمده است (وَما أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَکَیْنِ بِبابِلَ هارُوتَ وَمارُوتَ) اینها دو فرشتهای هستند که خدای متعال به شهر بابل فرستاد که به مردم شهر مطالبی آموختند و مردم از آن آموختهها در راه ناصحصح استفاده کردند.
1. رَعْد؛ برخی گفتهاند کلمه رعد در آیه «وَیُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَالْمَلائِکَةُ مِنْ خِیفَتِهِ وَیُرْسِلُ الصَّواعِقَ فَیُصِیبُ بِها مَنْ یَشاءُ وَهُمْ یُجادِلُونَ فِی اللهِ وَهُوَ شَدِیدُ الْمِحالِ»[1] نام فرشتهای است که مأمور ابرهاست و ابرها را به مکانهایی که باید باران در آنجا ببارد هدایت میکند؛ ولی با توجه به اینکه تسبیح خدای سبحان عمومی است و همه مخلوقات خدا را تسبیح میکنند کلمه رعد در این آیه صدایی است که از برخورد ابرها تولید میشود.
2. قعید؛ این کلمه عربی است و یکبار در قرآن کریم آمده است. «إِذْ یَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیَمِینِ وَعَنِ الشِّمالِ قَعِیدٌ»[2] گفتهاند مراد از قعید در این آیه فرشتهای است که گناهان انسانها را مینویسد. برخی دیگر گفتهاند کلمه قعید در این آیه صفت است نه اسم و وصف فرشتگانی است که موکل انسانها هستند.
3. سکینه؛ چون در قرآن کریم آمده خدا سکینه را نازل کرد؛ برخی گفتهاند او از فرشتگان الهی است؛ ولی اینگونه نیست و به معنای لغوی آن است.
[1] . رعد، آیه13.
[2] . ق، آیه17.